STAROŻYTNY RZYM

Przed jego powstaniem tj około 1500 p.n.e. Italia zamieszkana była przez indoeuropejskich Italaków, tj plemiona Latynów, Falisków, Osków i Umbrów. Około 1000 p.n.e.w Italii pojawili się Etruskowie. W VIII w p.n.e. na południu powstały liczne kolonie greckie tzw. Wielka Grecja. Rzym powstał z połączenia osad latyńskich i sabińskich leżących na siedmiu wzgórzach nad Tybrem. Założycielem Rzymu był w 753 roku p.n.e. Romulus. Od początku VI wieku p.n.e. znajdował się pod władzą królów eturskich. W 509 p.n.e. doszło do obalenia ostatniego króla Tarkwiniusza Pysznego. Rozpooczęło to okres republik rzymskich. Władzę odtąd sprawowało dwóch konsólów i senat, ich organ doradczy. W czasach etruskich na początku republiki ukształtował się podział społeczeństaw rzymskiego na partycjuszy i plebejuszy. Plebejusze w VI i V wieku p.n.e. walczyli o zrównanie praw politycznych i gospodarczych z patrycjuszami. Rzym równocześnie prowadził wojny z miastami etruskimi tj: Samnitani i Latynami -Związek Lateński pod przywódctwem miasta Alba Longa, a także później z koloniami Greckimi. W toku tych wojen plebejusze uzyskali pełnię praw obywatelskich i spisane zostały prawa zwyczajowe tzn prawo dwunastu tablic. W III wieku p.n.e. powstała nowa warstwa rządząca tj. nobilowie. Rzym po podbiciu plemion italskich zawarł z nimi przymieża, zakładał też kolonie rzymskie i latyńskie, a część ziem przyłączono do miast. Zetknięcie się Rzymu z kulturą grecką, spowodowało ogromny jej wpływ na rózne dziedziny życia Rzymian, zwłaszcza na życie religijne i literackie. Od III wieku p.n.e. rozpoczęły się podboje rzymskie poza Italią. W wojnach punickich które trwały na przełomie lat 264-146 p.n.e. Rzym opanował kartagańską Afrykę i część Hiszpanii. Natomiast w latach 225-218 p.n.e. Rzym zajął ziemie Galów w dolinie Padu. W czasie wojen macedońskich, które trwały w latach 215-168 p.n.e. zdobył Macedonię. W 133 p.n.e.Rzym uzyskał Pergamon, a w 74 p.n.e. Bitynię dzięki testamentom władców. Również Rzym powiększył swoją posiadłość w Afryce dzięki zwycięskiej wojnie z Jugurtą, która miała miejsce w latach 111-105 p.n.e. Na przełomie lat 88-64 p.n.e. przez Rzym został zajęty Pont, po wojnach z Mitrydatesem VI Eupatorem. Lata 58-51 p.n.e. Cezar podbija Galię, a w latach 35 p.n.e. do rzymu przyłączono Panonię, 30 p.n.e. Egipt, a w 29 p.n.e. Mezję. Ziemie które zostały podbite stawały się prowincjami rzymskimi. Podboje spowodowały duże zmiany w kulturze i gospodarce rzymskiej tj: wpływ kultury hellenistycznej, powstanie latyfundiów, wytwarzanie się warstwy plebusu i proletariuszy rzymskich. Wzrost liczby niewolników, walka o reformę agrarną: Gajusz, Grakchus, Tyberiusz Grakchus, powstanie Spartakusa. Rywalizacja między nobilami i ekwitami o dochody z prowincji spowodowała powstanie stronnictw popularów i optymatów. Walki tych stronnictw osłabiły władzę senatu i w latach 88-86 p.n.e. pod wodzą Mariusz, Sulla i triumwiratów doprowadziły do wojen domowych. Doszło do dyktatury Cezara i wojny Oktawiana Augusta z Antoniuszem, który został pokonany pod Akcjum w roku 31 p.n.e. Zwycięstwo Oktawiana stało się poczatkiem pryncypatu, które trwały od 27 roku p.n.e. do 284 roku n.e. W 15 roku p.n.e. Oktawian August powiększył posiadłość państwa o Recję i Norikum. Po śmierci Oktawiana Augusta cesarze rzymscy opierali swą władzę na wojsku i pretorianach, którzy często wybierali się do władców. W I wieku n.e. Rzym zajął część Brytanii, a w II wieku Dację i Arabię. W 213 roku n.e. obywatelstwo otrzymali wszyscy wolni mieszkańcy imperium. Władcy propagowali kulturę osoby cesarza. W III wiekudoszło do kryzysu gospodarczego, gdzie wzrosło zagrożenie ze strony plemion barbarzyńskich. Cesarz Dioklecjan i Konstantyn I Wielki przeprowadzili reformy ustrojowe, a państwo stało się monarchą absolutną. W 313 roku n.e. Konstantyn Wielki przyznał chrześcijanom wolność wyznania i równouprawnienie z religią oficjalną. W 396 roku n.e. po śmierci Teodozjusza I nastąpiło podzielenie państwa na cesarstwo wchodnie ze stolicą w Konstantynapolu i cesarstwo zachodnie. Najazdy tzw ludów barbarzyńskich tj: Wizygotów, Hanów, Wandalów, zniszczyły miasto Rzym. W V wieku n.e. plemiona germańskie zajęły znaczne obszary zachodnie cesarstwa i zaczęły tworzyć własne królestwa. Wodzowie germańscy, jako dowodzący w armii rzymskiej, usuwali i wprowadzali na tron cesarzy według własnej woli. 476 roku n.e. Odoaker zdetronizował ostatniego władcę cesarstwa zachodniego Rumulusa Augustulusa i sam objął władzę w imieniu cesarstwa wschodniego Zenona. Cesarstwo wschodniorzymskie stało się cesarstwem bizantyjskim, które przetrwało blisko o 1000 cesarstwo zachodniorzymskie.

Powrót do strony głównej